Εναλλακτικές Διαδρομές Επαγγελματικής Κατάρτισης: Δημόσια ΣΑΕΚ, Σχολές Μαθητείας και ΣΑΕΚ της ΔΥΠΑ

Οι απόφοιτοι του λυκείου συχνά καλούνται να επιλέξουν ανάμεσα σε διάφορες μορφές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή επαγγελματικής κατάρτισης. Εκτός από τα πανεπιστήμια και τα τεχνολογικά ιδρύματα, η Ελλάδα προσφέρει μια σειρά από εναλλακτικές εκπαιδευτικές διαδρομές με στόχο την άμεση επαγγελματική αποκατάσταση. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται τα Δημόσιες Σχολές Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΔΣΑΕΚ), οι Σχολές Μαθητείας της ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ) και οι Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΣΑΕΚ) που επίσης υπάγονται στη ΔΥΠΑ. Παρακάτω παρουσιάζονται αναλυτικά αυτές οι επιλογές, οι απαιτήσεις εισαγωγής, τα οφέλη, οι περιορισμοί και πρακτικές συμβουλές για την καλύτερη αξιοποίησή τους.

1. Δημόσια ΣΑΕΚ (Πρώην ΙΕΚ)

Α. Περιγραφή

Τα Δημόσια ΣΑΕΚ είναι μεταδευτεροβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα που παρέχουν διετή κύκλο σπουδών με πρακτικό και θεωρητικό περιεχόμενο σε πλήθος ειδικοτήτων (π.χ. πληροφορική, τουριστικά, τεχνικά επαγγέλματα, τέχνες, υγεία).

Β. Απαιτήσεις Εισαγωγής

Για την εισαγωγή απαιτείται απολυτήριο λυκείου. Δεν είναι απαραίτητο να έχουν οι υποψήφιοι συμμετάσχει στις πανελλήνιες εξετάσεις. Η επιλογή γίνεται βάσει μοριοδότησης που καθορίζεται από το Υπουργείο Παιδείας, χωρίς εξετάσεις εισαγωγής.

Γ. Οφέλη

• Δωρεάν φοίτηση στα δημόσια ΣΑΕΚ.

• Δικαίωμα συμμετοχής σε πρόγραμμα πρακτικής άσκησης (προαιρετική).

• Απόκτηση Κρατικού Διπλώματος Επαγγελματικής Κατάρτισης επιπέδου 5, μετά από επιτυχή εξέταση πιστοποίησης του ΕΟΠΠΕΠ.

• Μεγάλη ποικιλία ειδικοτήτων και δυνατότητα φοίτησης και σε απογευματινά/νυχτερινά τμήματα.

Δ. Περιορισμοί

• Υπάρχει υψηλή ζήτηση για ορισμένες ειδικότητες, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αποκλεισμό από τις πρώτες προτιμήσεις.

• Απαιτείται επιτυχής ολοκλήρωση τετραμήνου πρακτικής για το δικαίωμα συμμετοχής στις εξετάσεις πιστοποίησης.

Ε. Πρακτικές Συμβουλές

• Επιλογή ειδικότητας με βάση τις ανάγκες της αγοράς εργασίας.

• Αναζήτηση αξιολογήσεων για τα ΔΣΑΕΚ κάθε περιοχής και τα επαγγελματικά δίκτυα που προσφέρουν.

• Έγκαιρη εγγραφή μόλις ανοίξει η σχετική πλατφόρμα του Υπουργείου Παιδείας.

2. Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΣΑΕΚ) της ΔΥΠΑ

Α. Περιγραφή

Οι ΣΑΕΚ ιδρύθηκαν προσφάτως (2022) με στόχο την παροχή ανώτερης επαγγελματικής κατάρτισης επιπέδου 5 στους αποφοίτους λυκείου, με αυξημένες απαιτήσεις και ποιοτική εκπαίδευση.

Β. Απαιτήσεις Εισαγωγής

Η εισαγωγή πραγματοποιείται με μοριοδότηση, με βάση κοινωνικά, οικονομικά και εκπαιδευτικά κριτήρια. Προαπαιτούμενο είναι το απολυτήριο λυκείου.

Γ. Οφέλη

• Δωρεάν φοίτηση.

• Πρόσβαση σε σύγχρονες υποδομές και ειδικευμένους εκπαιδευτές.

• Προγράμματα σπουδών που διαμορφώνονται με βάση τις ανάγκες της αγοράς εργασίας.

• Πιστοποίηση επιπέδου 5, αντίστοιχη με τα Δημόσια ΙΕΚ.

Δ. Περιορισμοί

• Ακόμη σε πιλοτικό στάδιο με περιορισμένο αριθμό σχολών και ειδικοτήτων.

• Η αναγνωρισιμότητα του θεσμού είναι χαμηλή σε σχέση με άλλες εκπαιδευτικές διαδρομές.

Ε. Πρακτικές Συμβουλές

• Επιλογή σε τομείς με υψηλό ποσοστό απορρόφησης (π.χ. logistics, τουριστικά).

• Ενημέρωση για την πλατφόρμα εισαγωγής και τα μοριοδοτούμενα κριτήρια.

• Παρακολούθηση των προκηρύξεων της ΔΥΠΑ και της Εφημερίδας της Κυβέρνησης.

3. Σχολές Μαθητείας της ΔΥΠΑ

Α. Περιγραφή

Οι σχολές αυτές απευθύνονται σε απόφοιτους Γυμνασίου ή και Λυκείου και λειτουργούν σε καθεστώς δυικού συστήματος, δηλαδή συνδυάζουν θεωρητική εκπαίδευση στο σχολείο με πρακτική άσκηση σε εργασιακό περιβάλλον.

Β. Απαιτήσεις Εισαγωγής

Απαραίτητο προσόν είναι το απολυτήριο Γυμνασίου ή Λυκείου. Η επιλογή γίνεται με βάση την ηλικία, τον βαθμό απολυτηρίου και κοινωνικά κριτήρια.

Γ. Οφέλη

• Αμειβόμενη πρακτική άσκηση, με παράλληλη ασφάλιση.
• Εκπαίδευση σε πραγματικό εργασιακό περιβάλλον.
• Απόκτηση πτυχίου επιπέδου 3, χρήσιμο για επαγγέλματα τεχνικής φύσης.
• Υποστήριξη από τη ΔΥΠΑ σε όλη τη διάρκεια φοίτησης (π.χ. επιδόματα, επαγγελματική καθοδήγηση).

Δ. Περιορισμοί

• Περιορισμένος αριθμός ειδικοτήτων.
• Δεν οδηγεί σε δίπλωμα επιπέδου 5, επομένως υπάρχουν περιορισμοί για μεταγενέστερη ακαδημαϊκή πρόοδο.

Ε. Πρακτικές Συμβουλές

• Κατάλληλη επιλογή για όσους επιθυμούν άμεση ένταξη στην αγορά εργασίας σε τεχνικά επαγγέλματα (ηλεκτρολόγοι, ψυκτικοί κ.λπ.).
• Εξασφάλιση θέσης πρακτικής πριν την έναρξη μαθημάτων, εφόσον είναι δυνατόν.

Συμπεράσματα

Οι ΔΙΕΚ, οι Σχολές Μαθητείας και οι ΣΑΕΚ αποτελούν ουσιαστικές επιλογές για απόφοιτους Λυκείου που επιθυμούν άμεση σύνδεση με την αγορά εργασίας, χωρίς την απαραίτητη φοίτηση σε πανεπιστημιακά ιδρύματα. Η επιλογή της κατάλληλης διαδρομής πρέπει να βασίζεται τόσο στα προσωπικά ενδιαφέροντα του κάθε υποψηφίου, όσο και στις πραγματικές ανάγκες της αγοράς. Η συμβουλευτική υποστήριξη από εκπαιδευτικούς, Κέντρα Συμβουλευτικής και επαγγελματικού προσανατολισμού της ΔΥΠΑ μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμη για τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων.

Πηγές

• Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων: www.minedu.gov.gr

• Δημόσια ΙΕΚ: https://diek.it.minedu.gov.gr

• Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ): https://www.dypa.gov.gr

• Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΟΠΠΕΠ): www.eoppep.gr

• Νόμος 4763/2020 και Υπουργικές Αποφάσεις για ΣΑΕΚ, ΙΕΚ και μαθητεία.

Συντάκτης: Μιχάλης Ι. Τσιλογλανίδης